Компьютерийн сүлжээ

Интернэтийн түүх
1969 онд АНУ-ын Батлан Хамгаалах Яам нь Интернэтийг ARPANET гэдэг нэртэйгээр анх 4 компъютерыг хооронд нь холбож vvсгэжээ.
1974 он гэхэд 62 компъютер холбогдоод байжээ.
1983 онд уг сvлжээг хоёр салгасан байна.
Энэ vед Интернэтэд 1000 хvрэхгvй толгой компъютер холбогдсон байжээ.
Дотоод ба Гадаад сүлжээ
Дотоод сүлжээнд 1-2 км радиустай талбайг хамарсан, төвлөрсөн компьютеруудын сүлжээ хамаарна.

Энэ нь албан байгууллагын эсвэл сургуулийн компьютерийн сүлжээ байдаг.

Гадаад сүлжээ нь аймаг, сум, гадаадад орших хотуудын компьютеруудыг холбодог.

Өндөр чанартай холбооны шугам тавихад их хөрөнгө шаардагддаг тул өөр зориулалтаар тависан холбооны шугамыг ашиглах шаардлагатай болдог. Жишээ нь ихэнхи гадаад сүлжээ утасны шугамыг ашигладаг.
Сүлжээг хамрах хүрээгээр нь
• LAN (Local Area Network)
• MAN (Metropolitan Area Network)
• WAN (Wide area Network)

LAN (Local Area Network)
Газар зүйн хүрээгээр хязгаарлагдмал зөвхөн нэг болон хэд хэдэн барилга эсвэл барилга доторх аль нэг байгууллагын 2 ба түүнээс дээш тооны компьютерүүд,сүлжээний бусад төхөөрөмжүүдийг хооронд нь тусгай төхөөрөмж, кабелиар холбосноор дотоод сүлжээ буюу LAN үүсдэг.
MAN (Metropolitan Area Network)
MAN сүлжээ нь газар зүйн хамрах хүрээгээрээ LAN сүлжээнээс харьцангуй том сүлжээ юм. Ихэвчлэн хотын нэгдсэн нэг сүлжээ байх бөгөөд аль нэг хот дахь хэд хэдэн дотоод сүлжээ нийлж MAN-г үүсгэдэг. MAN нь өндөр хурдын холболттой байх бөгөөд энэ нь ихэвчлэн шилэн кабель ашигласан байдаг.
WAN (Wide Area Network)
WAN сүлжээ нь бусад төрлийн сүлжээнүүдээс хамрах хүрээгээрээ хамгийн том нь бөгөөд хотууд, улс болон тив хооронд холбох боломжтой.
WAN сүлжээний нэг жишээ нь Интернэт юм.
Холболтын бүтэц ба тополог
 Юуны өмнө физик холболтын зохион байгуулалтын аргыг сонгож авах хэрэгтэй. Тополог гэдэг ойлголт дор графын бүтцийг хэлж болох ба тухайн графын үзүүрт сүлжээний компьютерууд (заримдаа өөр төхөөрөмжүүд ч байж болох ба жишээ нь switch), тэдгээрийг хооронд физик холболтууд байдаг байна.

Бүрэн төрлийн тополог
 Бүрэн гэдэг нь тухайн компьютер сүлжээний бүх компьютертай холбогдсон байх ёстой. Логик холболтын үүднээс авч үзвэл энэ нь энгийн боловч хэт хүндрэлтэй ба үр дүн муутай тополог юм.




Mesh тополог
 Mesh нь бүрэн топологуудаас тогтдог. Маш олон тооны компьютер энэхүү топологын тусламжтай холбогдсон байдаг ба гадаад сүлжээнд ихэвчлэн тааралддаг.



Bus тополог
 Уг тополог нь дотоод сүлжээнд их тарсан байдаг. Холболт нь ерөнхий нэг кабельд холбогдсон ба мэдээлэл нь хоёр тал руугаа тархаж болдог. Энэхүү тополог нь зардал багатай болон сүлжээний станцуудад мэдээллийг цаг алдалгүй түгээх чадвартай. Харин сул тал гэвэл найдваргүй сүлжээ юм.




Star тополог
 Ерөнхий нэг төхөөрөмжинд холбогдсон бүтцийг хэлнэ.
 Кабель гэмтсэн үед тэр компьютерт л хамаатай болохоос бусад компьютерт нөлөөлөхгүй.
 Топологын сул тал нь гэвэл төхөөрөмжүүд нь нилээд үнэтэй ба компьютерийн тоо ихсэх тусам концентраторын портуудыг нэмэх хэрэгтэй болдог.




Ring тополог
 Энэхүү тополог нь өгөгдлийг нэг чиглэл рүү дугуйгаар дамжуулдаг. Дугуй хэлбэрээр зохион бүтээгдсэн байдаг учраас мэдээллийг тухайн компьютер хүлээн авсан эсэхийг хянахад амар байдаг. Энэ давуу талыг нь ашиглаж сүлжээнд буруу ажиллаж байгаа компьютерыг илрүүлэх тестийг хийдэг байна.

Холимог тополог
 Энэ нь Star, mesh, ring, bus төрлийн топологуудаас бүтсэн дэд сүлжээнүүдийн нэгдэл юм.


Интернэтийн программ хангамж
- Вэб – Web (HTTP)
- Эмайл - Electronic mail
- Файль дамжуулах протокол - FTP (File transfer protocol)
Интернэт үзүүлэгч програмууд
Интернэт үзүүлэгч програмуудыг вэб браузер (web browser) гэдэг.
 Mozilla Firefox
 Netscape Navigator
 Internet Explorer
Дотоод сүлжээний төхөөрөмж
Дотоод сүлжээнд шууд холбогдож байгаа бүх төхөөрөмжийг host гэж нэрлэдэг. Host -д компьютер,принтер, серверүүд, сканнер зэрэг төхөөрөмжүүд орно. Энэ бүх төхөөрөмжүүд нь бүгд дотоод сүлжээний картны тусламжтайгаар сүлжээнд холбогдоно.
Хэрэглэгчийн компьютерүүд
Серверүүд (Файлын, мэдээллийн баазын, холболтын г.м)
Принтер
Сүлжээний карт
Hub
Repeater
Switch
Bridge
Router
UTP Кабель
Coaxial Кабель буюу зэс утсан кабель
Fibre optic Кабель буюу шилэн кабель
Punch tool буюу кабель хавчигч бахь
Tester kабель хэмжигч багаж